Diyojen sendromu sıklıkla tv ekranlarında çöp ev diye tabir edilen evlerde görüntülenen haberlerle hatırlanır. Adını Sinoplu Filozof Diyojen’den alan bir bozukluktur. Hastalığı tanımlamadan önce Diyojeni açıklamak yerinde olacaktır. Diyojen medeniyeti reddeden, olgunluğun yolunun hayvanlar gibi doğal ve sade bir şekilde yaşamaktan geçtiğini savunan bir filozoftur. Gündelik yaşamda, dinde, barınmada, beslenmede adeta toplumda düzenlerle belirlenmiş sınırları çizilmiş bütün konulardaki bütün gelenekleri reddeden bir filozof olmuştur. Bu halindeyken bile gururundan ödün vermez ve kendisi gibi yaşamayan insanları küçük gören bir filozof olmuştur. Diyojen bir gün kendisini ziyaret eden Büyük İskender’e istifini hiç bozmayarak yattığı yerden: “ Gölge etme, başka ihsan( başkasına iyilik yapmak anlamına gelir.) istemez demiştir.”
Bu hastalığa Diyojen Sendromu denmesinde bu hastalığı yaşayan insanların davranışları belirleyici olmuştur. Bu hastalar genelde entellektüel ve sosyokültürel seviyesi yüksek olan insanlardır ve bu hastalığa çok yavaş bir süreç içinde sahip olmaktadırlar. İlk olarak çevreleriyle temaslarını koparırlar ve genellikle yalnız yaşarlar. Daha sonra ise gittikçe çevreleriyle ve çevrelerindeki insanlarla ilişkileri tamamen biter. Sosyal anlamda izole olup, anti-sosyal olduktan sonra kirli ve dağınık bir ortamda yaşamaya başlar ve çöp toplamaya başlarlar. Televizyonlarda sıklıkla çöp ev diye anılan haberler bu sendromu konu alır.
Vaka Örneği: Diyojen Sendromuna Sahip Bir Kişiye Ait Olgu Sunumu
Tedavi
Bu sendroma neden olan kaynak belirlendikten sonra ona göre bir tedavi şekli uygulanır. Vaka incelemelerine göre bu kişilerde sıklıkla beslenme bozukluklarına bağlı problemler sıklıkla görülür. (Demir, kalsiyum vs eksiklikleri) Problemin kaynağına göre ilaç ve terapi desteğiyle tedavi süreçleri yürütülür.
Diyojen Sendromunun İncelenmesi
Diyojen Senromuna sahip kişileri incelediğimizde biriktirme davranışı dikkati çeker. İstifçilik davranışı vardır kişide. Tıpkı duygusal beslenmede kişi içindeki derin boşluğu, sevgi eksikliğini yemek yiyerek gidermeye çalışıyorsa, Diyojen Sendromu yaşayan kişilerin de yaşadıkları yoğun yalnızlıktan dolayı evlerinin içindeki insansızlığı ve o boşluğu çöplerle dolduruyor gibi görebiliriz. Kişi yoğun yalnızlık yaşar ve sosyal izolasyon durumundadır. Çevresiyle ve insanlarla bağı kopmuştur. Biriktirme davranışının altında bir anlamda değersizlik duyguları vardır.
Kişi biriktirerek değer yaratmaya çalışır farkında olmayarak. Yalnızlığını, hayatındaki derin boşluğu eşyalarla, poşetlerle, kartonlarla doldurmaya çalışır. Biriktirme davranışının travmatik bir boyutu da vardır. Bir gün lazım olur ve kullanırım düşüncesi vardır. O bir gün cümlesi aslında kişinin umududur. Kişi yoğun depresif duygular içerisindedir ve bunu telafi etmek için yerini eşyalarla doldurur. Sovyet travmasından dolayı rusların günümüzde dahi lazım olur diye poşet ve diğer eşyaları biriktirmesi geçmiş travmaların davranışlar üzerindeki etkisine örnektir.
Bu sendromu yaşayan insanların gittikçe toplumdan ve insanlardan koptuğunu adeta mağaraya dönüştürdükleri evlerine kendilerini kilitlediklerini görürürüz. Bu durumu metaforik olarak inceleyebiliriz. Şöyle ki insanlar güvenli hissetmediklerinde kendilerini kapatırlar. Güven olmayınca iletişim kanalları da kapanır. İnsanlar adeta cenin pozisyonunda yaşamaya başlarlar. Çocukların travmatik zamanlarda parmaklarını emmeleri, regresyon dediğimiz gerileme durumu yaşamalarını, bu sendromu yaşayan insanların eve( sembolik anlamda anneye) kapanmalarına örnek olarak gösterebiliriz. Ev anaç bir kavramdır. Anneyi, anne karnını, o güvenli ve korunaklı alanı sembolize eder Ev kavramı. Bu sendromu ve eve kapanma davranışını cenin pozisyonuna benzetebiliriz. Öz güven problemleri, kaygı sorunu yaşayan insaların cenin pozisyonunda uyumaları tesadüfi değildir. Cenin pozisyonu bir bakıma kendine sarılmaktır. Tehdit altında, savunmasız hissetmektir. Kendini kucaklamaktır. Kendini eve kapatan bu insanların bir bakıma dış dünyanın güvensiz, tehdit dolu oluşundan dolayı kendilerini güvenli bir sığınağa kilitleme davranışı olarak da inceleyebiliriz.
Bu hastalığı tedavi etmek insanları iyileştirir evet ama aslında bu sorunu ortaya çıkaran nedir, insanlar hangi süreçlerin sonunda bu şekilde hasta olurlar bunu iyi incelemek gerekir.
Toplumda insanların ciddi anlamda yalnızlaştığı bu dönemde İngiltere’nin Yalnızlık Bakanı ataması yapması çok dikkatle incelenmesi gereken bir konudur. Yalnızlığın kişi üzerinde günde 15 adet sigara içmek kadar kötü etki yaptığını belirten çalışmalar vardır. Toplum ve modern yaşam gittikçe insanların birbirinden uzaklaştığı, insani temasların azaldığı bir yaşantıyı insanlara dayatmakta. Böyle olunca insanlar birbirini gittikçe yabancılaşıyor ve temas eksikliği ortaya çıkıyor. İnsanlar semboller üzerinden, emojiler üzerinden birbiriyle iletişmeye çalışıyor.
Bu sendromun medyadaki trajik sunum biçimlerinden biri ise çöp ev haberleri sadece dikkat çekici, insanları eğlendiren haberler formatında yayınlanıyor. Kimse o insanların yalnızlıklarına, travmalarına dikkat etmiyor. Evdeki çöpün kokusu (aslında ağır mutsuzluğun, toplumsal çürümenin, yalnızlığın kokusudur.) insanları rahatsız edince bu sendromu yaşayan insanları görmeye başlıyorlar. Tıpkı komşusunun ölüsü kokunca kapısını çalan komşu gibi. Toplumun hedonist, hazza odaklanmış, bencilce, birbirine duyarsız yaşam tarzı toplumsal anlamda sorgulanmadıkça, toplumsal dejenerasyon ile paralel bir şekilde daha çok insan bu sendroma sahip olacağını söylemek bir kehanetten daha fazla olacaktır.
Bundan asırlar önce gündüz vakti elinde fenerle insan arayan Diyojen’e bugün aradığı insanı bulduğunu sormak belki de en trajik soru olacaktır.
Kaynakça
3-Diyojen Sendromu Tanısı Olgu Sunumu